
Nieuwmarkt
|

Gelderse Kade
Deze foto's zijn door TFS zelf genomen. |

Zijstraat van de Nieuwmarkt |
Biografie |
Tavik František Šimon
(ook wel T.F. Šimon genoemd)
is één van de grootste kunstenaars van de
eerste helft van de 20ste eeuw.
Hij is geboren
op 13 Mei 1877 in Bohemen in het toenmalige Oostenrijkse
Keizerrijk, in de plaats Železnice
(in
het Duits: Eisenstadtl, of Eisenstadtel) bij Jicin,
oostelijk van het Boheemse Paradijs (Česky
Raj), een natuurgebied met prachtige zandsteenrotsen en
ruďnes van Middeleeuwse kastelen. De kunstschilder
bezocht zijn geboorteplaats geregeld en
Železnice eert
hem met een klein museum en een straat die naar hem is
genoemd. In deze straat staat het huis waar hij is
geboren, nu een bibliotheek, aan de muur van het huis is
een gedenksteen geplaatst. Zijn gezin verliet
Železnice toen
hij zes jaar jong was. Na diverse verhuizingen
(Matrovic near Bousov, Nymburk, Obristvi (1) migreerde de familie Šimon uiteindelijk naar het stadje
Mšeno,
waar de kunstenaar een groot deel van zijn jeugd heeft
doorgebracht.
František
was de jongste van een gezin met
zeven kinderen van de molenaar Antonin Šimon en
Anna Tavikova. Al vroeg was duidelijk dat hij
een talentvol tekenaar was. In de 4e en 5e klas
van de lagere school tekende hij op het bord om
zijn onderwijzer te assisteren met les geven.
(*2).
Zijn onderwijzer adviseerde de ouders om hem in
Praag een kunstopleiding te laten volgen. Het
advies werd opgevolgd, hij kwam te wonen bij
zijn zuster Maria in Praag en volgde allereerst
de Burgerschool aldaar. Door
familieomstandigheden is hij uiteindelijk de
opleiding aan de Burgerschool in Duba gaan
volgen.*3) Duba is niet ver gelegen van Mšeno.
Op zeventienjarige leeftijd werd hij toegelaten
tot de Academie van Schone Kunsten in Praag
(1894-1900 )en
volgde de teken- en schildercolleges van
Maximilian Pirner (1854-1924), een gerenommeerde
kunstenaar der Neoromantiek.
Op de
Academie groeide er vriendschap tussen hem en Hugo
Boettinger (1880-1934), Jan Honsa (1876-1937), Ferdinand
Michl (1877-1951) and Maximilan Švabinsky (1873-1962).
Švabinsky werd later professor aan de Academie en
gaf daar les in de grafische kunsten tot 1928. Deze
functie werd overgenomen door T.F. Šimon en Švabinsky
kreeg de leerstoel van de schilderkunst.
Šimon was nog student aan de Academie toen hij ziek
werd en besloot te herstellen in een warmer klimaat bij
zijn zuster Anna in Kroatië, die getrouwd was met een
boer. Hij reisde in het jaar daarna door Bosnië,
Dalmatië en Montenegro. Hij was onder de indruk van de
Adriatische kust en in het bijzonder van de stad
Dubrovnik. Šimon had een groot talent, de schilderijen
‘Symfonie’ en ‘Herrineringen
aan Dalmatia’ maakte hij in 1900. Het
schilderij 'Symfonie', een prachtig kunstwerk in
Art-Nouveau stijl, wordt tegenwoordig permanent
tentoongesteld in het Nationaal Museum in Praag. De
kunstenaar had een grote liefde voor het schilderen van
vrouwen. Zijn echtgenote Vilma was zijn favoriete model.
František studeerde af aan de academie in 1900 en
ontving vervolgens tweemaal een stipendium om te
reizen. De eerste gebruikte hij voor een reis naar
Italië, de tweede voor Parijs en Londen. Hij was onder
de indruk van de rijkdom aan museumcollecties en de
galeries die moderne kunst exposeerden en de drukte van
het straatleven van deze metropolen van de westerse
wereld. In Parijs zag hij de impressionisten, in Londen
ging zijn aandacht naar de werken van de Pré-Raphaeliten,
Turner, Constable en in het bijzonder
Whistler
(Tentoonstelling in Londen,1905) van wie hij reeds in
Parijs een tentoonstelling had gezien in 1903.
Natuurlijk is de kunstenaar beďnvloed door al deze
kunstenaars, maar hij slaagde erin om een eigen stijl te
ontwikkelen en vaak op hoog artistiek niveau.
In de eerste plaats was Šimon een kunstschilder en als
schilder behoort hij tot de beste van de 20ste eeuw. Hij
richtte zich ook op de grafische kunsten en werd
beroemd. Aan het einde van de 19de eeuw stonden de
grafische kunsten zoals het maken van etsen, aquatint,
droge naald etsen, houtsnedes e.d. in Bohemen nog in de
kinderschoenen en instructies voor talentvolle jonge
kunstenaars waren moeilijk te vinden. Er waren een paar
pioniers als professor J. Marak, Zdenka Braunerova en
Maximilan Švabinský en er was hulp van de handel, o.a.
Edvard Karel en Jan Stenc (die later veel van Šimons
aquatinten heeft gepubliceerd). Šimon maakte vaak eerst
een tekening die hij gebruikte als voorbeeld voor zijn
grafiek. De aquatint nam veel tijd in beslag door het
bewerkelijke proces ervan.
In 1937 heeft Arthur Novak een lijst samengesteld van de
grafieken die de kunstenaar heeft gemaakt. Deze
catalogue raisonné bestaat uit 626 titels en wordt
constant bijgewerkt door deze website.
Tijdens zijn visite aan Parijs ontdekte Šimon, als
andere Tsjechische kunstenaars zoals Alfons Mucha
(1860-1939), Ludek Marold (1865-1898), František Kupka
(1871-1957), Karel Špillar (1871-1939), Josef Mařatka
(1974-1934), dat de stad van het licht een centrum was
van artistieke activiteit. Hij besloot er te gaan wonen
en vertrok naar Parijs samen met zijn vriend Ferdinand
Michl die net was afgestudeerd aan de Academie. Zij
arriveerden op 22 februari 1904 en samen zetten ze een
bescheiden atelier op, ergens in het 5e arrondissement.
Door weinig financiële middelen was het in het begin
tamelijk moeilijk en Michl gaf het uiteindelijk op.
Šimon schafte geleidelijk al het nodige aan voor het
maken van grafiek, enkele gereedschappen kocht hij op
vlooienmarkten, zink- platen bij speciale winkels. Het
is niet bekend hoe hij zich de techniek van het maken
van grafiek, in het bijzonder aquatint (voor het eerst
in Frankrijk in de 18e eeuw door J.B. Leprince) heeft
aangeleerd. Aquatint is belangrijk voor hem door de
mogelijkheid van het gebruik van kleurnuances. Hij leert
eveneens de techniek van softground (vernis-mous) dat
het effect geeft van een potloodtekening en combineert
dit bekwaam met de aquatint. Omdat hij precies het
juiste effect nastreefde prefereerde hij zelf te drukken
en daarom kocht hij een tweedehands drukpers.
In 1905 bezoekt hij nogmaals Londen met zijn vrienden
Hugo Boettinger en Bohumil Kafka, hoofdzakelijk om de
retrospectieve tentoonstelling te zien van J. Whistler,
die ook een collectie etsen bevatte. In hetzelfde jaar
heeft hij zijn eerste overzichtstentoonstelling in Praag
in het paviljoen van de kunstenaarsvereniging Manes. De
tentoonstelling bevat ongeveer 100 kunstwerken:
tekeningen, pastels, schilderijen en etsen. Šimons
stadsgezichten verlevendigd met druk verkeer en mensen
werden zeer gewaardeerd door de bezoekers om zijn
originaliteit.
|
|
|
De schilder was
nogal bezield, omdat hij de muze ontmoette
voor de rest van zijn leven, de mooie en
intelligente Vilma Kracik, die hij ontmoette
in Frankrijk in het jaar 1903 in het
pittoreske stadje Ault-Onival aan de kust
van Normandië, waar hij enkele van zijn
beroemde impressies van het strand heeft
geschilderd. František en Vilma zijn
getrouwd in de Sint-Nicolaas kerk in Praag
op 17 Februari 1906. (*4).
Nog maar net gehuwd verhuisde het echtpaar
naar Boulevard Montparnasse 83 in Parijs
waar de kunstenaar zijn eigen atelier had.
(*5).
Potloodtekening. Portret van Vilma
Kracik. 21x17cm.
Gedateerd: Onival 17/8. 903 (Normandië) |
|
|
 |
Na terugkomst in Parijs
begon Šimon met nieuwe energie. Als we kijken naar zijn
grafiek dan zien we twee nieuwe technieken die hij heeft
geleerd, de mezzotint en de houtsnede. In de Salon de
Beaux Arts waar hij zijn grafiek al snel exposeerde kwam
zijn werk in de aandacht van de kunsthandelaar Sagot,
die enkele werken van hem later in commissie heeft
genomen voor verkoop. Ook George Petit, eigenaar van een
prestigieuze galerie in Parijs, toonde grote interesse
in Šimons aquatint en kocht of hield werk in commissie
van hem. Šimon`s naam werd ook buiten de grenzen
prominenter, zoals een artikel geschreven door J.
Friedenthal in "Grafische Künste" getuigt, waarin hij
opmerkt dat Šimon iets in Parijs ontdekte dat de Fransen
niet zagen, hij krijgt hierdoor internationaal aanzien.
Misschien omdat hij is geboren op het platteland had hij
een frisse kijk op het stadsleven die iemand die een
geboren Parijzenaar niet heeft.
Šimon zette zijn visie over in schilderijen, tekeningen
en etsen op een originele, poëtische manier wat hem een
wijde kring van bewonderaars opleverde. Zijn Franse
collega's noemden deze werken "Paysages de Paris"
(landschappen van Parijs). De kades, markten,
boulevards, straten en lanen, rustige hoekjes,
uitdragerijen en boekenstalletjes, alles was gemaakt in
zachte lijnen en onderliggende kleurharmonie, zo
herschiep en verjongde hij een genre dat niet meer
gangbaar was. Door het succes kwam Šimon erachter dat
grafische werken gemakkelijker circuleren dan
schilderijen omdat ze toegankelijker zijn voor groter
aantal verzamelaars en, gesigneerd door de kunstenaar,
origineel zijn op zichzelf. Hij wilde zich onderscheiden
van andere kunstenaars met de naam Šimon door een
permanente, effectieve initiaal. Terwijl hij tijdens
zijn eerste tentoonstelling als František werd
ingeschreven gebruikte hij in alle volgende zijn langere
naam T. F. Šimon. De T staat voor Tavik, de familienaam
van zijn moeder.
Vriendschappelijke contacten van landgenoten in Parijs
zien we terug in portretten als die van de beeldhouwers
Mařatka, Kafka, Spaniel en Gutfreund, de schilder
Špillar en de astronoom M.R. Štefanik. Šimon inspireerde
hun ook: Kafka en Spaniel deden eveneens een poging
etsen te maken, net als de schilder-illustrator Strimpl.
Štefanik heeft niet geëxperimenteerd met het maken van
grafiek, maar werd een fanatieke kunstverzamelaar. Hij
bezocht samen met zijn kunstzinnige vrienden
veilinghuizen en zij stroopten de uitdragerijen en
vlooienmarken af. Ze gingen naar de tentoonstellingen
van de officiële "Salons" en lieten zich zien bij
bekende kunsthandelaren als Durand Ruel, Vollard,
Bernheim en Druet. In Štefaniks appartement in de Rue
Leclerc groeide een collectie van zeldzaam porselein,
tapijten, wapens, siervoorwerpen, bronzen objecten,
stukken koraal en mineralen. Er zat een blokje uranium
erts tussen dat de astronoom in zijn jaszak droeg om
zijn fosforescerend vermogen te tonen aan zijn verbaasde
vrienden.
|
|
De eerste tien
jaren van de 20ste eeuw was een periode van
Šimons intense productiviteit en deelname aan
vele tentoonstellingen. Hij werd uitgenodigd bij
diverse organisaties, als de Société de la
Gravure en Couleurs, de Société de la Gravure en
Noir, de Société des Peintres-Graveurs Français,
de Gallery Walker in Liverpool en de Royal
Society of Painters, Etchers and Engravers in
Londen. Er was tevens interesse gekomen van het
Zwitserse Bern, Chicago en tevens New York waar
Fredrik Keppel handelde in moderne grafische
kunst. In 1911 werd in Parijs de eerste
uitgebreide tentoonstelling van kubistische
schilders gehouden. Kubisme verspreidde een
nieuwe radicale trend en werd vervolgens
overgenomen door avant-garde kunstenaars door
heel Europa, inclusief Praag, waarbinnen de
kunstvereniging Manes het leidde tot een breuk
waarbij de jonge avant-gardisten (Vaclav Spala,
Emil Filla, Bohumil Kubista, V.H. Brunner en
anderen) zich afscheidde en een eigen groep Osma
("Acht") vormden.
Šimon was zich wel bewust van de nieuwe wind die
waaide en was geďnformeerd over de
gebeurtenissen in Praag door brieven van zijn
vrienden. Hij negeerde de moderne trends en ging
door met het ontwikkelen van zijn eigen stijl
gekarakteriseerd door een unieke combinatie van
realistisch kunstenaarschap met een goed gevoel
voor kleur en stemming van het onderwerp. |
|
 |
|
|
In de
zomer van 1912 reisde Šimon met zijn gezin naar Praag en
ze besloten een deel van hun vakantie in de regio
genoemd 'Moravisch Slowakije' te verblijven dat bekend
stond door het kleurrijke dorpsleven. Helaas, deze reis
eindigde tragisch, hun eerst geboren zoon Kamil werd
ziek en overleed aan meningitis. Terug in Parijs besloot
het gezin te gaan reizen, gedeeltelijk om het verdriet
en neerslachtigheid, die in het bijzonder Vilma trof,
te overwinnen.
Van hun bezoek aan Bretagne, Spanje en Tanger in Marokko
bracht T.F. Šimon een rijke oogst van nieuwe motieven
voor schilderijen en etsen mee terug. Šimon dacht eraan
om terug te gaan naar Praag en had het idee om in Parijs
een klein atelier aan te houden. In de zomer van 1914,
terwijl de Šimons weer in Praag waren, werd aartshertog
Ferdinand vermoord in Sarajevo. Een oorlog brak uit die
uiteindelijk leidde tot de Eerste Wereldoorlog.
Terugkeren naar Parijs was onmogelijk. De kunstenaar
werd niet ingelijfd in het Oostenrijkse leger, maar het
leven van een kunstenaar werd er niet gemakkelijker op
toen de oorlog jarenlang zich voortsleepte. In Praag was
zijn werk vaak geďnspireerd door het Praagse stadsleven
en zijn weemoed naar Frankrijk. In de winter van1916
schilderde hij het meesterwerk "De Sint Nicolaas Markt".
Hoewel hij hard moest werken om rond te komen met zijn
gezin, dacht hij eraan om zijn collega-kunstenaars te
helpen, die het heel moeilijk hadden om te leven van hun
kunstwerken. Zijn organisatorisch talent leidde ertoe
samen met Maximilian Švabinsky, de "Vereniging van
Tsjechische Grafische Kunstenaars Hollar" op te richten
(genoemd naar Vaclav Hollar, een uitstekende graficus
die voornamelijk werkzaam was in Londen in de 17e eeuw).
Deze groep bestaande uit ongeveer vijftien
oorspronkelijke leden werd opgezet om kunstenaars bij te
staan door hun aan te bieden: ruimte voor
tentoonstellingen, een verkoopzaal en een redactionele
ruimte voor de publicatie van de driemaandelijkse
uitgave "Hollar" waarvoor Šimon vaak artikelen over de
grafische kunsten en kunstenaars heeft geschreven. De
vereniging was tevens opgezet om mensen in het land en
over de grenzen bewust te maken van de Tsjechische
grafische kunsten; de vereniging bestaat nog altijd in
Praag. Terugkerend in Parijs na de oorlog vond hij de
studio, de grafische gereedschappen, de drukpers en de
schilderijen onder het stof en de schimmel. Het ergste
was dat hij de huur van vier jaren moest betalen (en de
verhuiskosten van alle spullen die mee terug moesten
naar Praag), wat een enorme financiële tegenslag
betekende. Gelukkig was hij in staat om de contacten met
uitgevers en kunsthandelaren te vernieuwen en volop
opdrachten en contracten binnen te halen. In zijn eigen
land werd hij, met andere kunstenaars, gevraagd, door
initiatief van het Ministerie van Defensie van
Tsjechoslowakije, om de slagvelden waar de Tsjechische
en Slowaakse bataljons in ballingschap vochten aan de
zijde van de geallieerden te bezoeken en te
documenteren. Šimon koos voor Frankrijk en maakte een
aantal dramatische etsen van de ruďnes van Reims.
De jaren twintig en dertiger waren drukke jaren voor T.F.
Šimon. Hij maakte vele etsen in gekleurde aquatinten met
Praagse motieven en ging terug naar Parijs (vaak met
familie) om te voldoen aan de vraag naar zijn
karakteristieke stadszichten en de stranden van
Normandië.
In 1921 bezocht hij Slowakije - hij was daar voor
therapie in het kuuroord Trencianske Teplice- en maakte
een aantal etsen van de pittoreske steden en bergen.
Ondertussen werd hij ook in beslag genomen door de
grafische vormgeving van boeken en maakte een groot
aantal ex-librissen voor verzamelaars/bibliofielen. In
de vroege jaren twintig heeft hij een mooie villa in het
stadsdeel Bubenec in Praag laten bouwen (Na Zatorce 483,
later genoemd V Tišine 10). De kunstenaar Mucha woonde
eveneens in deze straat, op nummer 4. Šimon maakte drie
muurschilderingen aan de buitenkant van zijn huis, die
nog immer te zien zijn. Allengs dacht Šimon erover zijn
repertoire te verbreden door de meer afgelegen delen van
de wereld te bezoeken en uiteindelijk maakte hij zijn
droom waar door een wereldreis per schip te maken. Hij
begon zijn lange reis in augustus 1926, bepakt en
beladen met zijn gereedschap om te kunnen tekenen,
schetsen en schilderen en stuurde regelmatig lange
brieven naar zijn vrouw waarin hij zijn ervaringen en
indrukken beschreef, vaak geďllustreerd met
potloodschetsjes.
Van de impressies van New York maakte Šimon een aantal
buitengewoon geslaagde schilderijen, etsen en aquatints
in kleuren. Van New York ging de tocht vervolgens
zuidwaarts en via het Panama Kanaal bereikte hij Hawaii,
de Filippijnen, Japan, China, Hong Kong, Sri Lanka (Ceylon),
India, Egypte en via het Suez Kanaal eindigde de reis in
Marseille. De Oriënt maakte een grote indruk op de
kunstenaar en hij reageerde hierop me het maken van vele
etsen, aquatints en olieverfschilderijen, waarvan enkele
te zien waren bij een grote tentoonstelling in Praag ter
gelegenheid van Šimons 50ste verjaardag. Na zijn
terugkeer zijn enkele van deze werken gepubliceerd in
zijn boek "Brieven van een Reis om de Wereld". De eerste
stop van de reis was New York waar T.F. Šimon al
contacten had gelegd in eerdere jaren, toen hij Detroit
en Chicago bezocht.
In 1928 werd hij benoemd tot
professor aan de Academie
van Beeldende Kunsten in Praag om de school van de
grafische kunsten te leiden, als opvolger van Max
Švabinský. Hij nam de onderwijstaak serieus en besteedde
er veel tijd aan inclusief het schrijven van twee
handboeken, één voor het etsen (1921) en het andere voor
het maken van houtsnedes (1927). De leergang duurde 3 á
4 jaar, het eerste jaar werd besteed aan het tekenen van
levende modellen en compositie; daarna volgden lessen in
alle vormen van grafische kunsten, de praktijklessen
werden gehouden met de hulp van een assistent. Šimons
eerste assistent was Cyril Bouda, de toekomstige
echtgenoot van zijn dochter Eva, later werd deze
opgevolgd door Vladimir Pukl. Professor Šimon
waarschuwde zijn studenten tegen oppervlakkigheid en
kunstzinnige tekortkomingen.
Hij benadrukte het belang van studie naar de natuur en
werkelijkheid in plaats van het volgen van voorgekookte
theorieën. Hij maakte zijn studenten bekend met de
meesters van de grafische kunsten, als Dürer, Rembrandt,
Hollar, Piranesi en Goya en zijn eigen favorieten, als
Brangwyn, Whistler, Lautrec, Lepčre, Meryon en anderen.
Hij hield discussies met de studenten en ze gingen naar
het Museum voor Moderne Kunst (waarvan hij één van de
curatoren was). Zo`n vijftig studenten heeft Šimon onder
zijn hoede gehad, waarvan ongeveer de helft is
afgestudeerd met de titel Meester. Dit alles kwam tot
een einde toen de Academie werd gesloten in november
1939 na de bezetting van Tsjechoslowakije door de
nazi`s.
Na 1930 vergde zijn werk als professor, curator en
schrijver erg veel van zijn energie en het valt te
betreuren dat hij te weinig tijd had voor zijn
artistieke werk. Toch heeft hij meesterwerken gemaakt
zoals het schilderij (1936) van zijn zoon Pavel. De
gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog hebben Šimon
erg aangegrepen en de spanningen verzwakten zijn
gezondheid ernstig. Tavik František Šimon is thuis
overleden op 19 december 1942 door hartfalen na een
hartaanval een paar maanden eerder.
Voor zijn vrouw waren de jaren erna moeilijk. Tijdens de
Duitse bezetting was ze gedwongen Duitsers in huis te
nemen. Na de oorlog kwamen enkele vreedzame jaren, de
kunstcollectie van de Šimons, waaronder veel waardevolle
schilderijen die de kunstenaar altijd heeft gehouden,
heel veel grafiek en tekeningen en de grote bibliotheek
met vooral kunstboeken, waren nog in hun bezit. In het
huis leefde Vilma samen met haar zonen Pavel en Ivan.
Haar dochter Eva was voor 1940 getrouwd met Cyril Bouda,
later een beroemde kunstenaar in Tsjechië en had een
zoon (Jiři Bouda, later grafisch kunstenaar). Pavel
Šimon werd ook kunstenaar. Hij was een schilder en
graficus, bekend om zijn boekillustraties en
ex-librissen die te jong stierf in 1958 te Praag. In
1968 vluchtte zijn tweede vrouw met hun zoon en haar
nieuwe echtgenoot naar Zwitserland. De kunstcollectie
werd tot de Fluwelen Revolutie van Vaclav Havel in
november 1989 verstopt voor de communisten. Ivan Šimon
emigreerde met zijn vrouw en twee kinderen, een zoon en
een dochter, naar USA in 1947. Tijdens het
communistische regime moesten de Šimons verplicht
vreemde mensen in huis nemen. De
kunstenaar Šimon was niet gewild bij de communisten.
Zijn naam werd niet opgenomen in officiële kunstboeken
en niets van grote waarde is gepubliceerd over deze
grote Tsjechische kunstenaar. Er was de afspraak van het
zwijgen. De archieven van de vereniging Hollar zijn
vernietigd tijdens het communistische regime.
Na meer dan 40 jaar zwijgen in de communistische periode
is tegenwoordig een herwaardering voor de kunstenaar in
gang. In 1994 werd een tentoonstelling gehouden in Praag
in de National Gallery, georganiseerd door Eva Buzgova.
In 2002 is deze website ontstaan, was er een
tentoonstelling te zien in het Tsjechische Centrum in
New-York en er werd een grote verkooptentoonstelling,
met grafisch werk van Šimon, georganiseerd door
galeriehouder Frederick Baker in Chicago.
Vilma Šimonova is overleden in 1959. Ze was een
geweldige vrouw. Na de dood van haar echtgenoot was het
haar wil om de kunstcollectie van de familie bij elkaar
te houden en de collectie te catalogiseren. Tijdens het
harde communistische regime van de vijftiger jaren had
ze de moed om een monument te plaatsen op de
begraafplaats van Bubenec in het noorden van Praag om de
grote kunstenaar T.F. Šimon te eren, die zichzelf in de
eerste plaats en vooral als kunstschilder beschouwde.
Vertaling uit het Engels met
enkele toevoegingen:
Januari 2011
Bronnen:
Deze biografie is voornamelijk gebaseerd op de
aangepaste vertaling in het Engels van Eva Buzgova's
boekje "Malir a grafik T. F. Šimon (1877-1942) vyber z
dila" door Ivan Šimon (1914-2009), zoon van Vilma en
František Šimon, die in 1947 emigreerde naar Boston in
de VS. Het boekje werd gepubliceerd ter gelegenheid van
de tentoonstelling “Schilderijen en Grafiek uit het Werk
van T. F. Šimon” in het museum 'Kinsky Paleis' in Praag,
13 mei - 3 juli, 1994. We zijn dankbaar voor de
samenwerking en het werk van Eva Buzgova.
*1) catalogus Plzen, 1928
*2) + *3) catalogus Chrudim, 1903
*4) Burgerlijke registratie, Praag
*5) Correspondentie met Hugo Boettinger
Catharine Bentinck
published in private her biographical sketch of
the artist in 2015.
Bibliography

|
|
|
T.F. Šimon in
Nederland |
|
|

"Strand bij Scheveningen"
Olieverf of doek.
53,4 x 65,8 cm.
Gesigneerd T F Simon.
1909

"Het IJ, Amsterdam"
Olieverf op doek
55 x 46 cm
Gesigneerd T F Šimon
1910
Dit is het tweede
schilderij van T F Simon met een Nederlands motief dat we
kunnen tonen in kleur (helaas hebben we geen grotere foto
van het schilderij). Het is in onderzoek waar de locatie
precies is, het zou kunnen zijn: achter het huidige Centraal
Station vanwaar je uitzicht hebt op het IJ dat uiteindelijk
uitmondt in het IJsselmeer.

"Damrak,
Amsterdam"
Olieverf op doek
Gesigneerd T.F. Simon
super
image

"Damrak, Amsterdam"
U kunt op de foto klikken voor een ietsje groter
beeld. De afmeting van het kunstwerk is ons niet bekend.
We hopen dat iemand ons zal informeren omtrent dit
schilderij, en uiteraard willen we graag een mooie grote
foto tonen op deze pagina.
Contact
|
|
|

"Damrak Amsterdam"
Pencil in colour
Monogram TFS
Superimage |
|
|
|
|

 |
Brieftkaart
(1909-Oranjekazerne), gestuurd aan zijn vriend
en collega
Hugo Boettinger vanuit het Kurhaus in
Scheveningen.
"It is a beautiful country, just made for
painters, will send you the print right away.
All others that I had with me were taken in
commission by Mr. Richter from Dresden."
Het is een korte tekst, maar het geeft voor
ons de belangrijke informatie dat de kunstenaar
in Scheveningen was op 30 augustus 1909. |
|
|
 |
Dit is een foto
die de kunstenaar zelf heeft gemaakt. De locatie
is de kruising van de
Leliestraat en de Egelantiergracht in de buurt
"De Jordaan".
De foto is gemaakt door T.F. Simon, je
kijkt als het ware door de ogen van de
kunstenaar. Een typische Nederlandse man met pet
kijkt naar het water in de gracht en twee
jongens in half lange broeken en lange kousen
spelen op straat. Op de achterzijde heeft Simon
de locatie vermeld. Ongetwijfeld heeft hij meer
foto's gemaakt, helaas zijn die ons tot nu toe
niet bekend.
|
|
|
|
Inleiding
De meeste foto's op deze pagina heeft U al kunnen
zien op een andere pagina van deze website. Vanaf
hier hopen we meer informatie te kunnen geven over
het verblijf van de kunstenaar in Nederland. Het
eerste gegeven die wij hebben is slechts "het feit"
dat hij in het jaar 1903 naar Holland is geweest.
Dit was in het jaar dat hij een stipendium kreeg en
afreisde naar Parijs. Nederland was een gezocht land
in die periode voor kunstenaars uit het buitenland.
Plaatsen als Katwijk en Zandvoort waren geliefd en
menig kunstenaar verbleef er voor lange tijd.
Kunstenaarkolonies als Katwijk aan Zee lokten
menigeen om de prachtige kust, strand, duin,
plaatsen, mensen in klederdrachten, architectuur en
typische vlakke landschappen te aanschouwen en zijn
of haar kunstenaarschap uit te oefenen, meestal in
de open lucht.
Zo ook reisde T. F. Simon naar het toen nog zo
pittoreske Nederland: "just made for painters."
Na de Eerste Wereldoorlog waren de kolonies in
Nederland door de kunstenaars verlaten, net als in
Normandië, zoals bijvoorbeeld het plaatsje Onival
waar Simon enkele zomers met zijn gezin verbleef. De
welgestelde mensen die gretig kochten van
kunstenaars meden na 1914 Onival, dat een bloeiende
tijd (1880-1914) heeft gekend. De burgerij uit
Parijs liet prachtige huizen bouwen aan de kust. In
Nederland was die burgerij is er ook, maar over het
algemeen waren de kustplaatsen voor 1914 juist
gewild bij kunstenaars omdat deze plaatsen zo
oorspronkelijk waren. Het ging de kunstenaars om de
plaatselijke bevolking, de vissers met hun gezinnen
in kleine huisjes zoals in Katwijk aan Zee.
Natuurlijk waren er ook prachtige villa's aan de
kustlijn die gelukkig in die periode in harmonie
waren met de lage vaak witte vissershuisjes. De
burgerij en welgestelde toeristen wilden graag de
kunstwerken kopen, portretten en strandscčnes waren
in. De kunstenaars hadden soms de mogelijkheid om
hun verblijf in een pension of hotel te betalen met
hun kunstwerken. zoals hotel Spaander in Volendam.
T F Simon heeft dit laatste naar ons inziens niet
gedaan. Hij was programmatisch, reisde doelmatig en
ging altijd goed voorbereid op reis. Dit heeft hij
van jongs af aan al gedaan. Het is niet aannemelijk
dat hij direct handelde met zijn kunstwerken om zijn
verblijf te betalen.
Simon zag als buitenlander het voor hem ongewone van
onze dorpen, maar bijvoorbeeld ook de stad
Amsterdam. Hierin ligt de kracht van zijn
kunstwerken. |
|
Feiten |
|
1903
Van bronnen als
catalogi e.d. weten we dat T.F. Simon in 1903 in
Nederland is geweest.
Meer dan deze vermelding
hebben we nog niet. |
|
1909
Notities in een schetsboek uit 1909, grafiek en
tekeningen. |
|

|
 |
 |
|
|
3-4 dagen
Amsterdam.Vermoedelijk bezocht hij vanaf Amsterdam
op één dag Haarlem/ Frans Hals Museum en
Zandvoort. Vervolgens vermeldde hij bij de
aantekening in het schetsboek: Zaandam, Hoorn,
Marken. Hotel Krasnapolsky, Sikshaus = Sixhuis
(portret Rembrandt), Haag (Mesdag, Mauve, Delacroix,
Courbet, Corot) en op een apart vel staat vermeld:
Hotel Edelweiss.
Een tijdschema van de trein leest: Berlin-Amsterdam.
Aankomst in Amsterdam 8.38. Vanaf Amsterdam vervolgt
het schema: Gouda, Haag, Rotterdam, Dordrecht,
Rosendaal, Esschen, Antwerpen, Bruxel. Brussel, Mons,
Paris. Op een zondag was de kunstenaar in
Scheveningen/ Den Haag en op maandag reisde hij
vanuit Den Haag naar Parijs. Op 30 augustus heeft
hij een ansichtkaart vanuit Scheveningen naar Hugo
Boettinger gestuurd.
Er staat geen jaar vermeld in het schetsboekje, er
is een tekening in gemaakt van de ets 'Communicants
in Paris', Novak 109/ 1909. Onderstaande tekening is
uit 1909 en vervolgens van Amsterdam uit het jaar
1909 zijn de etsen Novak 116, 117, en 104. Een
interessante tekening tevens uit 1909 toont het
Damrak vanaf het Victoria Hotel. T.F. Simon verbleef
in kamer 21 van dit hotel. Om te zien hoe de
locaties van onderstaande kunstwerken er nu uitzien
verwijzen we naar de pagina met
vergelijkende foto's.
|
|
Rechts: Deze tekening
is getiteld 'Zaandam', gesigneerd met zijn monogram
en gedateerd 26/08/09. Zo weten we dat de kunstenaar
in die periode in Nederland was.
Alle molens die op de tekening staan zijn
afgebroken. De molen op de voorgrond 'De
Willibrordus, ook wel Verdwaalde Boer' is in 1938
tot op de basis afgebroken. Er is plaats gemaakt
voor een chocolade fabriek (Gerkens). De twee
figuren op de dijk zijn een man en vrouw in
klederdracht. Locatie: Het Kalf, Zaandam. De tweede
molen droeg de naam 'Oranjeboom'.
Conclusie: T.F.
Simon was in Nederland in de laatste week van
augustus in het jaar 1909. Hij reisde van Berlijn
richting Amsterdam. Op 26 augustus was hij in
Zaandam en 30 augustus stuurde hij een ansichtkaart
vanuit het Kurhuis te Scheveningen naar zijn vriend
Hugo Boettinger. Op een maandag reisde hij vanuit
Den Haag richting Parijs.
|
|
 |
|
|
|

Zandvoort.
Het tafereel toont wat we in Nederland
noemen 'mannen op een leugenbankje'. Op
een dergelijke bank zitten meest mannen
van oudere leeftijd, b.v. gepensioneerde
vissers, die de omgeving observeren en
de laatste nieuwtjes met elkaar
doornemen. Deze 4 schetsjes zijn
gemaakt in een schetsboek, 27 x
21cm, in het jaar 1909. |
|
 |
Ontspanning
op een strandje aan (waarschijnlijk) de
Zuiderzee. Er staat een lichte bries, de
fok van het zeilbootje is uit, en
kinderen genieten van het rustige water. |
|
 |

Huizen aan
een kade (wellicht het Damrak). |
|

Novak 116, 1909
Gracht in Amsterdam.
De ets
toont het Kolkje gezien vanaf een bruggetje
dat uitkomt in de Spooksteeg.
|

2008
|
 |
Novak 117, 1909
Oude huizen in Amsterdam.
Oudezijds Achterburgwal
(Achterkant van Zeedijk 48,
ook wel het 'Rottenest' genaamd).

George Hendrik Breitner |
|

Dit is een foto van een
tekening van de kunstenaar.
Het toont het Damrak
gezien vanaf Hotel Victoria.
Monogram TFS en gedateerd 1909.
|

Novak 104, 1909
Oude haven in Amsterdam (Damrak). |
 |
Tekening in kleur.
Gesigneerd in potlood T.F. Simon,
en de monogram TFS in de tekening zelf.
Hoogstwaarschijnlijk is hier
Volendam
afgebeeld met de houten huizen, de bevolking
in klederdracht en op de achtergrond zijn de
masten van de zeilboten te zien die in de
haven liggen. Het is een pakkende tekening
waarop je vele kenmerken in één keer ziet.
Zelfs de wapperende was ontbreekt niet.
Tegenwoordig loopt een enkeling in
klederdracht. Klompen worden nog geregeld
gedragen, ook door de jeugd. Het dragen van
kannen met een beugel op de schouder wordt
tegenwoordig niet meer gedaan.
|
|
|
|
1912
Tekeningen, grafiek, en correspondenties. |
|
T.F.
Simon was in het jaar 1912 in Nederland. Tijdens
zijn verblijf hier overleed zijn vader. Zijn
vrouw en kinderen waren op dat moment in Parijs.
In het najaar overleed zijn zoontje Kamil aan
hersenvliesontsteking tijdens hun trip in
Moravië. Het overlijden van het zoontje was een
grote schok. Simon schrijft in één van zijn
brieven dat hij met zijn gezin op reis zal gaan
naar Marokko om het verlies enigszins te kunnen
vergeten. Samen met zijn vrouw en dochter Eva
maakt hij in 1913 een langdurige reis via Spanje
naar Marokko.
Van de summiere gegevens die wij hebben proberen
we te tonen wat de kunstenaar in 1912 in
Nederland heeft ondernomen. Onderstaande delen
van twee brieven zijn vertaald uit het
Tsjechisch door de zoon van de kunstenaar, Ivan
Simon (1914-2009) in 2003. Het is zo goed
geschreven dat U het als oplettende Nederlander
wel in staat bent te begrijpen. Uiteindelijk
zijn van Simon zijn voorbereidende werk in
Nederland in 1912 twee grafieken in kleur
(Amsterdam N212 en Dordrecht N183) en twee
grafieken in zwart-wit (N182 en Novak 239)
uitgegeven.

|
|
Nieuwmarkt, Amsterdam
Tekening in potlood en aquarel,
gesigneerd met het monogram TFS
en gedateerd 1912.
(Helaas is er
geen grote foto beschikbaar).
Conclusie:
T.F. Simon was
minstens van 15 - 24 mei 1912 in
Nederland. Op 23 mei schrijft
hij aan Boettinger dat hij nog
naar Utrecht zal gaan. Echter op
Op 24 mei stuurt hij vanuit
Amsterdam een telegram naar
Parijs, en zal daar op 25 mei
arriveren.
|
|
|
Brieven aan
zijn vrouw Vilma in Parijs.
Vertaling vanuit het
Tsjechisch: Mr. Ivan Simon (2003).
Amsterdam, Victoria Hotel Mai 15, 1912.
----------I will stay here
still longer (perhaps 14 days) and give my best
efforts to my work, which will be my only
consolation. These days a representative of the
Dorens (a very pleasant man) took me around
Amsterdam
– through sections I
never dreamed of – some sort of ghetto- from
which I expect to gain some inspiration--------
Write me soon about all of you, in particular
the children. I feel so lonesome in a strange
country------
Amsterdam,
Victoria
Hotel. Mai 22, 1912
-----------I wrote in my
previous letter (Mai 15) that I will probably
return to Paris by the end of this week, but I
am sorry to say that I must stay longer, at
least through Saturday and then I want to go to
Utrecht (perhaps overnight) so that - at best -
I should start going home Sunday (even though I
dislike travelling on Sundays - everywhere
crowds of people).-----------------
----These days I was showing to Dorens and his
representative my work, drawings, oil-sketches,
and colour drawings and we agreed on the
selection of subjects. Now it remains to produce
the designs for the copper plates. I have
already one almost finished and I want to
produce at least one more, so that I would not
need to come back here from
Paris.
As I wrote you; they (the Dorens) are quite good
people, businessmen of course, but of quite
different kind, say the Petits or other French
businessmen. Surprisingly, they are
understanding, they give me complete freedom in
the choice of my subjects and the way of
rendering it and they do not ask for (as I
expected it) some well known views of Amsterdam,
rather then letting me to do some intimate,
unusual subjects. I worked a lot these days and
I will have a lot of material for both the
colour as well as the black etchings. For the
black ones, I was most impressed by the Jewish
quarter, the people as well the character of the
little streets. If we stay in Paris this summer
I hope to finish some of these etchings in
addition to the colour ones which were
ordered.--------------------.
Foto: T.F. Simon, circa
1912. |
|
|

|
|


|
Ansichtkaart
(23.05.1912), gestuurd aan zijn
vriend en collega
Hugo Boettinger. De foto laat zien
het 'Bagijnenhofje" te Amsterdam.
"Dear Hugo, my brother Robert wrote
to me that you came to the grave of
my old father, which shows your true
kindness of friendship. Thank you my
friend for your condolence. I will
stay in Amsterdam only a few days. I
will travel further to Utrecht. I am
restless and it is lonely here."
De kunstenaar
was in Holland op het moment dat
zijn vader overleed in zijn
woonplaats Mseno in Bohemen. Hij was
niet in staat om de begrafenis bij
te wonen, de reis die hem daarvoor
te wachten stond zou te lang
duren. Hij schreef in een brief aan
zijn vrouw Vilma, die op dat moment
in Parijs was met haar kinderen, dat
het hem niet zou lukken op tijd te
komen in Mseno en daarom had
besloten in Nederland te
blijven en niet naar Bohemen zou
afreizen.
|
|
 |
|
Telegram van de kunstenaar
aan Madame Simon.
Amsterdam 24 mei 1912, 11.21.
Ik arriveer morgen om 5.40
- Gard Nord = Frant |

Novak 182, 1912.
An old Amsterdam ragman
|
|
|
 |
 |
Op de foto rechts, genomen in het
jaar 2007 aan het Damrak, kun je de
half-ronde deuren zien van de
kadepakhuizen (Nettenmakers
bijvoorbeeld zaten hier in de
opening te werken als het goed weer
was, zoals de man op de ets ergens
mee bezig is en ondertussen het
leven om hem heen kan observeren.
Links: studieschets voor Novak 182 -
tekening met potlood, gesigneerd
T.F. Simon.
|
|

Amsterdam. Marchands Juifs á Amsterdam.
Pencil- and watercolour. 28 x 31cm. Monogram and dated 1912.
big image

Street in Amsterdam.
Pencil- and watercolour. 42 x 33 cm. Signed in pencil T.F.
Šimon.
Stamp/ Monogram TFŠ. Circa 1912.
(Click the picture to enlarge).
|

Novak 212, 1913.
Oude Gracht.
Amsterdam.
Rechts: studieschets voor Novak
212.
Tekening met potlood in kleur op papier,
18x26,5cm.
|

Oudezijds Achterburgwal.
|

Novak 183, 1912
De haven van
Dordrecht.
|

Dordrecht 2007
De grafiek links toont de kerk en de huizen op de
voorgrond,
gezien vanaf de overzijde van de stad waar de boten liggen
aangemeerd aan de kade en veel bedrijvigheid is. De huizen
voor de kerk zijn gedeeltelijk vervangen in de jaren 30. Er
liggen nog wel boten aan de kade vanwaar de foto is genomen,
er is geen bedrijvigheid. Het terrein is afgezet door een
groot hekwerk.
|
|

|
Amsterdam
Deze nauwkeurige tekening is vervaardigd met potlood in
kleur en aquarel op papier, 33x41cm, en toont de kruising
van de Leidse- en de Heerengracht. Het is gesigneerd
rechtsonder T.F. Simon. De foto is helaas te klein om te
kunnen lezen wat er rechts naast zijn naam staat. We
vermoeden dat het gemaakt is in 1912, en het wellicht model
stond voor een te maken grafiek omdat het een afgewerkte
tekening is met een duidelijke omlijning in potlood. Er is
geen grafiek van Simon met dit motief bekend.
|
|

|
Novak 239, 1916
Brand in Amsterdam
Deze grafiek toont een heftige brand dat overslaat over
meerder panden in Amsterdam. De locatie is ons (nog) niet
bekend.
Het kunstwerk is door Novak genummerd 239, 1916.
Dit betekent niet dat Simon in dat jaar in Amsterdam was,
maar dat deze grafiek in dat jaar is uitgegeven. De kunstenaar heeft Arthur Novak geholpen met het samenstellen van de catalogus.
|
|
1920
Tentoonstelling Society Hollar in Amsterdam, 1921. |
 |

December 2010
|
Novak 326, 1920
Sneeuw in Amsterdam
Stromarkt en de Koepelkerk.
|
|
In de catalogus van Arthur Novak wordt
deze grafiek vermeld als nummer 326,
1920. We kunnen voorzichtig concluderen
dat hij in 1920 in Amsterdam is geweest.
We zijn niet op de hoogte van eventueel
gemaakte schilderijen of uitgewerkte
tekeningen uit de diverse perioden
waarin hij in Nederland verbleef.
De Tsjechische kunstenaarsvereniging
Hollar heeft een tentoon-stelling georganiseerd in Nederland in
het jaar 1921. Dit staat vermeld in het
kunstblad Topicuv Sobornik, 1923. Helaas
meer
dan deze vermelding hebben we niet.
Aangezien de archieven van Hollar zijn
verdwenen uit die tijd kunnen we
moeilijk onderzoek doen. |
|

Fotograaf: George Hendrik Breitner. Stromarkt
rondom het jaar 1910. |
 |
Novak
437,
1925.
Hollands
landschap
in de
winter.
Een
strenge
winter
in
Nederland.
De
locatie
is niet
bekend.
Navraag
leverde
op dat
het niet
de regio
Zaandam
is (it
is not
the
region
of
Zaandam,
see the
images
below),
aangezien
de
molens
hoger en
dus
zwaarder
zijn dan
die in
deze
streek
voorkomen.
Onderstaande
twee
foto's
zijn
door
Simon
gemaakt.
|
|
|
|

Stellingmolen 'De Haan'
Zaandam, Noord-Holland.
Verbrand (burned down) 2 Aug 1912.
Meer gegevens zijn te vinden in het boekje:
Zaanstreek in oude
ansichten, deel 1 nr 30.
(Dank aan Richard Tito).
|
|

De molen Het
Kalf,
Zaandam. |
|
|
1928
Amsterdam-Haarlem-Leiden-Zandvoort-Den Haag-London |
|

Deze
briefkaart is gestuurd vanuit
Amsterdam op 4 Mei 1928 aan Vilma
Simonova in Praag.
Dear, we got to Amsterdam in
the best comfort, good shape and
beautiful weather.
We are doing well and we have
already seen half of Holland
(Haarlem, Leiden, Zandvoort etc.)
using consul‘s car.
We’ll drive to Haag tomorrow and
then, in the evening, by boat to
London. Warm greetings and kisses,
Your Daddy
Translation Zbynek Svoboda: February 2 - 2018. |
Conclusie: We kunnen nu niet
vaststellen wanneer Simon in Nederland
verbleef in het begin van de jaren 20.
Er zijn in die periode twee grafieken
met een Hollands motief uitgegeven:
nummer 326, 1920 en 437, 1925. Via de
ansichtkaart weten we dat hij in 1928 in
Amsterdam is geweest. De Hollar
tentoonstelling in Nederland is gehouden
in 1921. Meer informatie over deze
tentoonstelling
hebben we niet.
In 1919 reisde de kunstenaar na vijf
jaren terug naar zijn huis in Parijs. De
achterstallige huur moest betaald
worden. In het huis was het stoffig en
vol spinraggen. Er was niets beschadigd,
alles stond en hing zoals het gezin het
in 1914 had achtergelaten.
Kunsthandelaar Sagot had in 1914 grafiek
in commissie van hem. In een notitie aan
Sagot is te lezen dat de handelaar mag
doorgaan met het verkopen van zijn
kunst, de hoogte van de commissie gelijk
blijft, maar dat de verkoopprijs moet
worden verdubbeld. Het gezin besluit in
Praag te blijven wonen. In 1920 is zoon
Pavel geboren. In het begin van de jaren
20 betrekt het gezin de villa in Bubenec
in Praag, dat hij naar eigen idee heeft
laten ontwerpen. Simon verbleef in 1921
in een kuuroord in Trencianske Teplice
in Slowakije wegens gezondheidsklachten.
In 1925 begint hij met de voorbereiding
van zijn Wereldreis, en vertrekt in
Augustus 1926.
|
|
Enkele
ansichten uit de 'Oude doos' van
T.F.Simon.


Circa 1909
Zie ter vergelijking onderstaande
foto

Circa 2009


DORDRECHT -Noordendijk

SCHEVENINGEN Strandgezicht |

|
2010
-
Laaste aanvulling
December 2016
Opmerkingen
en vragen
www.tfsimon.com
|
|
|