Tavik-Frantisek-Simon-(1877-1942)-in-Holland

T.F. Šimon in Nederland

Deze pagina is speciaal gewijd aan het verblijf van Tavik Frantisek Simon (1877-1942) in Nederland.
Allereerst kunt U de biografie lezen, daarna volgt een overzicht van wat er bekend is over zijn verblijf in dit land.

Nieuwmarkt

Gelderse Kade
Deze foto's zijn door TFS zelf genomen.

Zijstraat van de Nieuwmarkt

Biografie

Tavik František Šimon (ook wel T.F. Šimon genoemd) is één van de grootste kunstenaars van de eerste helft van de 20ste eeuw. Hij is geboren op 13 Mei 1877 in Bohemen in het toenmalige Oostenrijkse Keizerrijk, in de plaats Železnice (in het Duits: Eisenstadtl, of Eisenstadtel) bij Jicin, oostelijk van het Boheemse Paradijs (Česky Raj), een natuurgebied met prachtige zandsteenrotsen en ruïnes van Middeleeuwse kastelen. De kunstschilder bezocht zijn geboorteplaats geregeld en Železnice eert hem met een klein museum en een straat die naar hem is genoemd. In deze straat staat het huis waar hij is geboren, nu een bibliotheek, aan de muur van het huis is een gedenksteen geplaatst. Zijn gezin verliet Železnice toen hij zes jaar jong was. Na diverse verhuizingen (Matrovic near Bousov, Nymburk, Obristvi (1) migreerde de familie Šimon uiteindelijk naar het stadje Mšeno, waar de kunstenaar een groot deel van zijn jeugd heeft doorgebracht.
František was de jongste van een gezin met zeven kinderen van de molenaar Antonin Šimon en Anna Tavikova. Al vroeg was duidelijk dat hij een talentvol tekenaar was. In de 4e en 5e klas van de lagere school tekende hij op het bord om zijn onderwijzer te assisteren met les geven. (*2). Zijn onderwijzer adviseerde de ouders om hem in Praag een kunstopleiding te laten volgen. Het advies werd opgevolgd, hij kwam te wonen bij zijn zuster Maria in Praag en volgde allereerst de Burgerschool aldaar. Door familieomstandigheden is hij uiteindelijk de opleiding aan de Burgerschool in Duba gaan volgen.*3) Duba is niet ver gelegen van Mšeno. Op zeventienjarige leeftijd werd hij toegelaten tot de Academie van Schone Kunsten in Praag (1894-1900 )en volgde de teken- en schildercolleges van Maximilian Pirner (1854-1924), een gerenommeerde kunstenaar der Neoromantiek.

Op de Academie groeide er vriendschap tussen hem en Hugo Boettinger (1880-1934), Jan Honsa (1876-1937), Ferdinand Michl (1877-1951) and Maximilan Švabinsky (1873-1962). Švabinsky werd later professor aan de Academie en gaf daar les in de grafische kunsten tot 1928. Deze functie werd overgenomen door T.F. Šimon en Švabinsky kreeg de leerstoel van de schilderkunst.
Šimon was nog student aan de Academie toen hij ziek werd en besloot te herstellen in een warmer klimaat bij zijn zuster Anna in Kroatië, die getrouwd was met een boer. Hij reisde in het jaar daarna door Bosnië, Dalmatië en Montenegro. Hij was onder de indruk van de Adriatische kust en in het bijzonder van de stad Dubrovnik. Šimon had een groot talent, de schilderijen ‘Symfonie’ en ‘Herrineringen aan Dalmatia’ maakte hij in 1900. Het schilderij 'Symfonie', een prachtig kunstwerk in Art-Nouveau stijl, wordt tegenwoordig permanent tentoongesteld in het Nationaal Museum in Praag. De kunstenaar had een grote liefde voor het schilderen van vrouwen. Zijn echtgenote Vilma was zijn favoriete model.

František studeerde af aan de academie in 1900 en ontving vervolgens tweemaal een stipendium om te reizen. De eerste gebruikte hij voor een reis naar Italië, de tweede voor Parijs en Londen. Hij was onder de indruk van de rijkdom aan museumcollecties en de galeries die moderne kunst exposeerden en de drukte van het straatleven van deze metropolen van de westerse wereld. In Parijs zag hij de impressionisten, in Londen ging zijn aandacht naar de werken van de Pré-Raphaeliten, Turner, Constable en in het bijzonder Whistler (Tentoonstelling in Londen,1905) van wie hij reeds in Parijs een tentoonstelling had gezien in 1903. Natuurlijk is de kunstenaar beïnvloed door al deze kunstenaars, maar hij slaagde erin om een eigen stijl te ontwikkelen en vaak op hoog artistiek niveau.

In de eerste plaats was Šimon een kunstschilder en als schilder behoort hij tot de beste van de 20ste eeuw. Hij richtte zich ook op de grafische kunsten en werd beroemd. Aan het einde van de 19de eeuw stonden de grafische kunsten zoals het maken van etsen, aquatint, droge naald etsen, houtsnedes e.d. in Bohemen nog in de kinderschoenen en instructies voor talentvolle jonge kunstenaars waren moeilijk te vinden. Er waren een paar pioniers als professor J. Marak, Zdenka Braunerova en Maximilan Švabinský en er was hulp van de handel, o.a. Edvard Karel en Jan Stenc (die later veel van Šimons aquatinten heeft gepubliceerd). Šimon maakte vaak eerst een tekening die hij gebruikte als voorbeeld voor zijn grafiek. De aquatint nam veel tijd in beslag door het bewerkelijke proces ervan.

In 1937 heeft Arthur Novak een lijst samengesteld van de grafieken die de kunstenaar heeft gemaakt. Deze catalogue raisonné bestaat uit 626 titels en wordt constant bijgewerkt door deze website.

Tijdens zijn visite aan Parijs ontdekte Šimon, als andere Tsjechische kunstenaars zoals Alfons Mucha (1860-1939), Ludek Marold (1865-1898), František Kupka (1871-1957), Karel Špillar (1871-1939), Josef Mařatka (1974-1934), dat de stad van het licht een centrum was van artistieke activiteit. Hij besloot er te gaan wonen en vertrok naar Parijs samen met zijn vriend Ferdinand Michl die net was afgestudeerd aan de Academie. Zij arriveerden op 22 februari 1904 en samen zetten ze een bescheiden atelier op, ergens in het 5e arrondissement.
Door weinig financiële middelen was het in het begin tamelijk moeilijk en Michl gaf het uiteindelijk op. Šimon schafte geleidelijk al het nodige aan voor het maken van grafiek, enkele gereedschappen kocht hij op vlooienmarkten, zink- platen bij speciale winkels. Het is niet bekend hoe hij zich de techniek van het maken van grafiek, in het bijzonder aquatint (voor het eerst in Frankrijk in de 18e eeuw door J.B. Leprince) heeft aangeleerd. Aquatint is belangrijk voor hem door de mogelijkheid van het gebruik van kleurnuances. Hij leert eveneens de techniek van softground (vernis-mous) dat het effect geeft van een potloodtekening en combineert dit bekwaam met de aquatint. Omdat hij precies het juiste effect nastreefde prefereerde hij zelf te drukken en daarom kocht hij een tweedehands drukpers.

In 1905 bezoekt hij nogmaals Londen met zijn vrienden Hugo Boettinger en Bohumil Kafka, hoofdzakelijk om de retrospectieve tentoonstelling te zien van J. Whistler, die ook een collectie etsen bevatte. In hetzelfde jaar heeft hij zijn eerste overzichtstentoonstelling in Praag in het paviljoen van de kunstenaarsvereniging Manes. De tentoonstelling bevat ongeveer 100 kunstwerken: tekeningen, pastels, schilderijen en etsen. Šimons stadsgezichten verlevendigd met druk verkeer en mensen werden zeer gewaardeerd door de bezoekers om zijn originaliteit.

Photo Vilma Kracik.

De schilder was nogal bezield, omdat hij de muze ontmoette voor de rest van zijn leven, de mooie en intelligente Vilma Kracik, die hij ontmoette in Frankrijk in het jaar 1903 in het pittoreske stadje Ault-Onival aan de kust van Normandië, waar hij enkele van zijn beroemde impressies van het strand heeft geschilderd. František en Vilma zijn getrouwd in de Sint-Nicolaas kerk in Praag op 17 Februari 1906. (*4).
Nog maar net gehuwd verhuisde het echtpaar naar Boulevard Montparnasse 83 in Parijs waar de kunstenaar zijn eigen atelier had. (*5).

Potloodtekening. Portret van Vilma Kracik. 21x17cm.
Gedateerd: Onival 17/8. 903 (Normandië)

Na terugkomst in Parijs begon Šimon met nieuwe energie. Als we kijken naar zijn grafiek dan zien we twee nieuwe technieken die hij heeft geleerd, de mezzotint en de houtsnede. In de Salon de Beaux Arts waar hij zijn grafiek al snel exposeerde kwam zijn werk in de aandacht van de kunsthandelaar Sagot, die enkele werken van hem later in commissie heeft genomen voor verkoop. Ook George Petit, eigenaar van een prestigieuze galerie in Parijs, toonde grote interesse in Šimons aquatint en kocht of hield werk in commissie van hem. Šimon`s naam werd ook buiten de grenzen prominenter, zoals een artikel geschreven door J. Friedenthal in "Grafische Künste" getuigt, waarin hij opmerkt dat Šimon iets in Parijs ontdekte dat de Fransen niet zagen, hij krijgt hierdoor internationaal aanzien. Misschien omdat hij is geboren op het platteland had hij een frisse kijk op het stadsleven die iemand die een geboren Parijzenaar niet heeft.

Šimon zette zijn visie over in schilderijen, tekeningen en etsen op een originele, poëtische manier wat hem een wijde kring van bewonderaars opleverde. Zijn Franse collega's noemden deze werken "Paysages de Paris" (landschappen van Parijs). De kades, markten, boulevards, straten en lanen, rustige hoekjes, uitdragerijen en boekenstalletjes, alles was gemaakt in zachte lijnen en onderliggende kleurharmonie, zo herschiep en verjongde hij een genre dat niet meer gangbaar was. Door het succes kwam Šimon erachter dat grafische werken gemakkelijker circuleren dan schilderijen omdat ze toegankelijker zijn voor groter aantal verzamelaars en, gesigneerd door de kunstenaar, origineel zijn op zichzelf. Hij wilde zich onderscheiden van andere kunstenaars met de naam Šimon door een permanente, effectieve initiaal. Terwijl hij tijdens zijn eerste tentoonstelling als František werd ingeschreven gebruikte hij in alle volgende zijn langere naam T. F. Šimon. De T staat voor Tavik, de familienaam van zijn moeder.
Vriendschappelijke contacten van landgenoten in Parijs zien we terug in portretten als die van de beeldhouwers Mařatka, Kafka, Spaniel en Gutfreund, de schilder Špillar en de astronoom M.R. Štefanik. Šimon inspireerde hun ook: Kafka en Spaniel deden eveneens een poging etsen te maken, net als de schilder-illustrator Strimpl. Štefanik heeft niet geëxperimenteerd met het maken van grafiek, maar werd een fanatieke kunstverzamelaar. Hij bezocht samen met zijn kunstzinnige vrienden veilinghuizen en zij stroopten de uitdragerijen en vlooienmarken af. Ze gingen naar de tentoonstellingen van de officiële "Salons" en lieten zich zien bij bekende kunsthandelaren als Durand Ruel, Vollard, Bernheim en Druet. In Štefaniks appartement in de Rue Leclerc groeide een collectie van zeldzaam porselein, tapijten, wapens, siervoorwerpen, bronzen objecten, stukken koraal en mineralen. Er zat een blokje uranium erts tussen dat de astronoom in zijn jaszak droeg om zijn fosforescerend vermogen te tonen aan zijn verbaasde vrienden.

	De eerste tien jaren van de 20ste eeuw was een periode van Šimons intense productiviteit en deelname aan vele tentoonstellingen. Hij werd uitgenodigd bij diverse organisaties, als de Société de la Gravure en Couleurs, de Société de la Gravure en Noir, de Société des Peintres-Graveurs Français, de Gallery Walker in Liverpool en de Royal Society of Painters, Etchers and Engravers in Londen. Er was tevens interesse gekomen van het Zwitserse Bern, Chicago en tevens New York waar Fredrik Keppel handelde in moderne grafische kunst. In 1911 werd in Parijs de eerste uitgebreide tentoonstelling van kubistische schilders gehouden. Kubisme verspreidde een nieuwe radicale trend en werd vervolgens overgenomen door avant-garde kunstenaars door heel Europa, inclusief Praag, waarbinnen de kunstvereniging Manes het leidde tot een breuk waarbij de jonge avant-gardisten (Vaclav Spala, Emil Filla, Bohumil Kubista, V.H. Brunner en anderen) zich afscheidde en een eigen groep Osma ("Acht") vormden. Šimon was zich wel bewust van de nieuwe wind die waaide en was geïnformeerd over de gebeurtenissen in Praag door brieven van zijn vrienden. Hij negeerde de moderne trends en ging door met het ontwikkelen van zijn eigen stijl gekarakteriseerd door een unieke combinatie van realistisch kunstenaarschap met een goed gevoel voor kleur en stemming van het onderwerp.
	In de zomer van 1912 reisde Šimon met zijn gezin naar Praag en ze besloten een deel van hun vakantie in de regio genoemd 'Moravisch Slowakije' te verblijven dat bekend stond door het kleurrijke dorpsleven. Helaas, deze reis eindigde tragisch, hun eerst geboren zoon Kamil werd ziek en overleed aan meningitis. Terug in Parijs besloot het gezin te gaan reizen, gedeeltelijk om het verdriet en neerslachtigheid, die in het bijzonder Vilma trof, te overwinnen. Van hun bezoek aan Bretagne, Spanje en Tanger in Marokko bracht T.F. Šimon een rijke oogst van nieuwe motieven voor schilderijen en etsen mee terug. Šimon dacht eraan om terug te gaan naar Praag en had het idee om in Parijs een klein atelier aan te houden. In de zomer van 1914, terwijl de Šimons weer in Praag waren, werd aartshertog Ferdinand vermoord in Sarajevo. Een oorlog brak uit die uiteindelijk leidde tot de Eerste Wereldoorlog. Terugkeren naar Parijs was onmogelijk. De kunstenaar werd niet ingelijfd in het Oostenrijkse leger, maar het leven van een kunstenaar werd er niet gemakkelijker op toen de oorlog jarenlang zich voortsleepte. In Praag was zijn werk vaak geïnspireerd door het Praagse stadsleven en zijn weemoed naar Frankrijk. In de winter van1916 schilderde hij het meesterwerk "De Sint Nicolaas Markt". Hoewel hij hard moest werken om rond te komen met zijn gezin, dacht hij eraan om zijn collega-kunstenaars te helpen, die het heel moeilijk hadden om te leven van hun kunstwerken. Zijn organisatorisch talent leidde ertoe samen met Maximilian Švabinsky, de "Vereniging van Tsjechische Grafische Kunstenaars Hollar" op te richten (genoemd naar Vaclav Hollar, een uitstekende graficus die voornamelijk werkzaam was in Londen in de 17e eeuw). Deze groep bestaande uit ongeveer vijftien oorspronkelijke leden werd opgezet om kunstenaars bij te staan door hun aan te bieden: ruimte voor tentoonstellingen, een verkoopzaal en een redactionele ruimte voor de publicatie van de driemaandelijkse uitgave "Hollar" waarvoor Šimon vaak artikelen over de grafische kunsten en kunstenaars heeft geschreven. De vereniging was tevens opgezet om mensen in het land en over de grenzen bewust te maken van de Tsjechische grafische kunsten; de vereniging bestaat nog altijd in Praag. Terugkerend in Parijs na de oorlog vond hij de studio, de grafische gereedschappen, de drukpers en de schilderijen onder het stof en de schimmel. Het ergste was dat hij de huur van vier jaren moest betalen (en de verhuiskosten van alle spullen die mee terug moesten naar Praag), wat een enorme financiële tegenslag betekende. Gelukkig was hij in staat om de contacten met uitgevers en kunsthandelaren te vernieuwen en volop opdrachten en contracten binnen te halen. In zijn eigen land werd hij, met andere kunstenaars, gevraagd, door initiatief van het Ministerie van Defensie van Tsjechoslowakije, om de slagvelden waar de Tsjechische en Slowaakse bataljons in ballingschap vochten aan de zijde van de geallieerden te bezoeken en te documenteren. Šimon koos voor Frankrijk en maakte een aantal dramatische etsen van de ruïnes van Reims. De jaren twintig en dertiger waren drukke jaren voor T.F. Šimon. Hij maakte vele etsen in gekleurde aquatinten met Praagse motieven en ging terug naar Parijs (vaak met familie) om te voldoen aan de vraag naar zijn karakteristieke stadszichten en de stranden van Normandië. In 1921 bezocht hij Slowakije - hij was daar voor therapie in het kuuroord Trencianske Teplice- en maakte een aantal etsen van de pittoreske steden en bergen. Ondertussen werd hij ook in beslag genomen door de grafische vormgeving van boeken en maakte een groot aantal ex-librissen voor verzamelaars/bibliofielen. In de vroege jaren twintig heeft hij een mooie villa in het stadsdeel Bubenec in Praag laten bouwen (Na Zatorce 483, later genoemd V Tišine 10). De kunstenaar Mucha woonde eveneens in deze straat, op nummer 4. Šimon maakte drie muurschilderingen aan de buitenkant van zijn huis, die nog immer te zien zijn. Allengs dacht Šimon erover zijn repertoire te verbreden door de meer afgelegen delen van de wereld te bezoeken en uiteindelijk maakte hij zijn droom waar door een wereldreis per schip te maken. Hij begon zijn lange reis in augustus 1926, bepakt en beladen met zijn gereedschap om te kunnen tekenen, schetsen en schilderen en stuurde regelmatig lange brieven naar zijn vrouw waarin hij zijn ervaringen en indrukken beschreef, vaak geïllustreerd met potloodschetsjes. Van de impressies van New York maakte Šimon een aantal buitengewoon geslaagde schilderijen, etsen en aquatints in kleuren. Van New York ging de tocht vervolgens zuidwaarts en via het Panama Kanaal bereikte hij Hawaii, de Filippijnen, Japan, China, Hong Kong, Sri Lanka (Ceylon), India, Egypte en via het Suez Kanaal eindigde de reis in Marseille. De Oriënt maakte een grote indruk op de kunstenaar en hij reageerde hierop me het maken van vele etsen, aquatints en olieverfschilderijen, waarvan enkele te zien waren bij een grote tentoonstelling in Praag ter gelegenheid van Šimons 50ste verjaardag. Na zijn terugkeer zijn enkele van deze werken gepubliceerd in zijn boek "Brieven van een Reis om de Wereld". De eerste stop van de reis was New York waar T.F. Šimon al contacten had gelegd in eerdere jaren, toen hij Detroit en Chicago bezocht. In 1928 werd hij benoemd tot professor aan de Academie van Beeldende Kunsten in Praag om de school van de grafische kunsten te leiden, als opvolger van Max Švabinský. Hij nam de onderwijstaak serieus en besteedde er veel tijd aan inclusief het schrijven van twee handboeken, één voor het etsen (1921) en het andere voor het maken van houtsnedes (1927). De leergang duurde 3 á 4 jaar, het eerste jaar werd besteed aan het tekenen van levende modellen en compositie; daarna volgden lessen in alle vormen van grafische kunsten, de praktijklessen werden gehouden met de hulp van een assistent. Šimons eerste assistent was Cyril Bouda, de toekomstige echtgenoot van zijn dochter Eva, later werd deze opgevolgd door Vladimir Pukl. Professor Šimon waarschuwde zijn studenten tegen oppervlakkigheid en kunstzinnige tekortkomingen. Hij benadrukte het belang van studie naar de natuur en werkelijkheid in plaats van het volgen van voorgekookte theorieën. Hij maakte zijn studenten bekend met de meesters van de grafische kunsten, als Dürer, Rembrandt, Hollar, Piranesi en Goya en zijn eigen favorieten, als Brangwyn, Whistler, Lautrec, Lepère, Meryon en anderen. Hij hield discussies met de studenten en ze gingen naar het Museum voor Moderne Kunst (waarvan hij één van de curatoren was). Zo`n vijftig studenten heeft Šimon onder zijn hoede gehad, waarvan ongeveer de helft is afgestudeerd met de titel Meester. Dit alles kwam tot een einde toen de Academie werd gesloten in november 1939 na de bezetting van Tsjechoslowakije door de nazi`s. Na 1930 vergde zijn werk als professor, curator en schrijver erg veel van zijn energie en het valt te betreuren dat hij te weinig tijd had voor zijn artistieke werk. Toch heeft hij meesterwerken gemaakt zoals het schilderij (1936) van zijn zoon Pavel. De gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog hebben Šimon erg aangegrepen en de spanningen verzwakten zijn gezondheid ernstig. Tavik František Šimon is thuis overleden op 19 december 1942 door hartfalen na een hartaanval een paar maanden eerder. Voor zijn vrouw waren de jaren erna moeilijk. Tijdens de Duitse bezetting was ze gedwongen Duitsers in huis te nemen. Na de oorlog kwamen enkele vreedzame jaren, de kunstcollectie van de Šimons, waaronder veel waardevolle schilderijen die de kunstenaar altijd heeft gehouden, heel veel grafiek en tekeningen en de grote bibliotheek met vooral kunstboeken, waren nog in hun bezit. In het huis leefde Vilma samen met haar zonen Pavel en Ivan. Haar dochter Eva was voor 1940 getrouwd met Cyril Bouda, later een beroemde kunstenaar in Tsjechië en had een zoon (Jiři Bouda, later grafisch kunstenaar). Pavel Šimon werd ook kunstenaar. Hij was een schilder en graficus, bekend om zijn boekillustraties en ex-librissen die te jong stierf in 1958 te Praag. In 1968 vluchtte zijn tweede vrouw met hun zoon en haar nieuwe echtgenoot naar Zwitserland. De kunstcollectie werd tot de Fluwelen Revolutie van Vaclav Havel in november 1989 verstopt voor de communisten. Ivan Šimon emigreerde met zijn vrouw en twee kinderen, een zoon en een dochter, naar USA in 1947. Tijdens het communistische regime moesten de Šimons verplicht vreemde mensen in huis nemen. De kunstenaar Šimon was niet gewild bij de communisten. Zijn naam werd niet opgenomen in officiële kunstboeken en niets van grote waarde is gepubliceerd over deze grote Tsjechische kunstenaar. Er was de afspraak van het zwijgen. De archieven van de vereniging Hollar zijn vernietigd tijdens het communistische regime. Na meer dan 40 jaar zwijgen in de communistische periode is tegenwoordig een herwaardering voor de kunstenaar in gang. In 1994 werd een tentoonstelling gehouden in Praag in de National Gallery, georganiseerd door Eva Buzgova. In 2002 is deze website ontstaan, was er een tentoonstelling te zien in het Tsjechische Centrum in New-York en er werd een grote verkooptentoonstelling, met grafisch werk van Šimon, georganiseerd door galeriehouder Frederick Baker in Chicago. Vilma Šimonova is overleden in 1959. Ze was een geweldige vrouw. Na de dood van haar echtgenoot was het haar wil om de kunstcollectie van de familie bij elkaar te houden en de collectie te catalogiseren. Tijdens het harde communistische regime van de vijftiger jaren had ze de moed om een monument te plaatsen op de begraafplaats van Bubenec in het noorden van Praag om de grote kunstenaar T.F. Šimon te eren, die zichzelf in de eerste plaats en vooral als kunstschilder beschouwde. Vertaling uit het Engels met enkele toevoegingen: Januari 2011 Bronnen: Deze biografie is voornamelijk gebaseerd op de aangepaste vertaling in het Engels van Eva Buzgova's boekje "Malir a grafik T. F. Šimon (1877-1942) vyber z dila" door Ivan Šimon (1914-2009), zoon van Vilma en František Šimon, die in 1947 emigreerde naar Boston in de VS. Het boekje werd gepubliceerd ter gelegenheid van de tentoonstelling “Schilderijen en Grafiek uit het Werk van T. F. Šimon” in het museum 'Kinsky Paleis' in Praag, 13 mei - 3 juli, 1994. We zijn dankbaar voor de samenwerking en het werk van Eva Buzgova. 1) catalogus Plzen, 1928 2) + 3) catalogus Chrudim, 1903 4) Burgerlijke registratie, Praag *5) Correspondentie met Hugo Boettinger
	T.F. Šimon in Nederland
	"Strand bij Scheveningen" Olieverf of doek. 53,4 x 65,8 cm. Gesigneerd T F Simon. 1909 "Het IJ, Amsterdam" Olieverf op doek 55 x 46 cm Gesigneerd T F Šimon 1910 Dit is het tweede schilderij van T F Simon met een Nederlands motief dat we kunnen tonen in kleur (helaas hebben we geen grotere foto van het schilderij). Het is in onderzoek waar de locatie precies is, het zou kunnen zijn: achter het huidige Centraal Station vanwaar je uitzicht hebt op het IJ dat uiteindelijk uitmondt in het IJsselmeer. "Damrak, Amsterdam" Olieverf op doek Gesigneerd T.F. Simon super image "Damrak, Amsterdam" U kunt op de foto klikken voor een ietsje groter beeld. De afmeting van het kunstwerk is ons niet bekend. We hopen dat iemand ons zal informeren omtrent dit schilderij, en uiteraard willen we graag een mooie grote foto tonen op deze pagina. Contact
	"Damrak Amsterdam" Pencil in colour Monogram TFS Superimage

Brieftkaart (1909-Oranjekazerne), gestuurd aan zijn vriend en collega
Hugo Boettinger vanuit het Kurhaus in Scheveningen.
"It is a beautiful country, just made for painters, will send you the print right away. All others that I had with me were taken in commission by Mr. Richter from Dresden."

Het is een korte tekst, maar het geeft voor ons de belangrijke informatie dat de kunstenaar in Scheveningen was op 30 augustus 1909.

Dit is een foto die de kunstenaar zelf heeft gemaakt. De locatie is de kruising van de Leliestraat en de Egelantiergracht in de buurt "De Jordaan". De foto is gemaakt door T.F. Simon, je kijkt als het ware door de ogen van de kunstenaar. Een typische Nederlandse man met pet kijkt naar het water in de gracht en twee jongens in half lange broeken en lange kousen spelen op straat. Op de achterzijde heeft Simon de locatie vermeld. Ongetwijfeld heeft hij meer foto's gemaakt, helaas zijn die ons tot nu toe niet bekend.

Inleiding

De meeste foto's op deze pagina heeft U al kunnen zien op een andere pagina van deze website. Vanaf hier hopen we meer informatie te kunnen geven over het verblijf van de kunstenaar in Nederland. Het eerste gegeven die wij hebben is slechts "het feit" dat hij in het jaar 1903 naar Holland is geweest. Dit was in het jaar dat hij een stipendium kreeg en afreisde naar Parijs. Nederland was een gezocht land in die periode voor kunstenaars uit het buitenland. Plaatsen als Katwijk en Zandvoort waren geliefd en menig kunstenaar verbleef er voor lange tijd. Kunstenaarkolonies als Katwijk aan Zee lokten menigeen om de prachtige kust, strand, duin, plaatsen, mensen in klederdrachten, architectuur en typische vlakke landschappen te aanschouwen en zijn of haar kunstenaarschap uit te oefenen, meestal in de open lucht.

Zo ook reisde T. F. Simon naar het toen nog zo pittoreske Nederland: "just made for painters."
Na de Eerste Wereldoorlog waren de kolonies in Nederland door de kunstenaars verlaten, net als in Normandië, zoals bijvoorbeeld het plaatsje Onival waar Simon enkele zomers met zijn gezin verbleef. De welgestelde mensen die gretig kochten van kunstenaars meden na 1914 Onival, dat een bloeiende tijd (1880-1914) heeft gekend. De burgerij uit Parijs liet prachtige huizen bouwen aan de kust. In Nederland was die burgerij is er ook, maar over het algemeen waren de kustplaatsen voor 1914 juist gewild bij kunstenaars omdat deze plaatsen zo oorspronkelijk waren. Het ging de kunstenaars om de plaatselijke bevolking, de vissers met hun gezinnen in kleine huisjes zoals in Katwijk aan Zee. Natuurlijk waren er ook prachtige villa's aan de kustlijn die gelukkig in die periode in harmonie waren met de lage vaak witte vissershuisjes. De burgerij en welgestelde toeristen wilden graag de kunstwerken kopen, portretten en strandscènes waren in. De kunstenaars hadden soms de mogelijkheid om hun verblijf in een pension of hotel te betalen met hun kunstwerken. zoals hotel Spaander in Volendam.

T F Simon heeft dit laatste naar ons inziens niet gedaan. Hij was programmatisch, reisde doelmatig en ging altijd goed voorbereid op reis. Dit heeft hij van jongs af aan al gedaan. Het is niet aannemelijk dat hij direct handelde met zijn kunstwerken om zijn verblijf te betalen.
Simon zag als buitenlander het voor hem ongewone van onze dorpen, maar bijvoorbeeld ook de stad Amsterdam. Hierin ligt de kracht van zijn kunstwerken.

Feiten

1903
Van bronnen als catalogi e.d. weten we dat T.F. Simon in 1903 in Nederland is geweest.
Meer dan deze vermelding hebben we nog niet.

1909
Notities in een schetsboek uit 1909, grafiek en tekeningen.




	3-4 dagen Amsterdam.Vermoedelijk bezocht hij vanaf Amsterdam op één dag Haarlem/ Frans Hals Museum en Zandvoort. Vervolgens vermeldde hij bij de aantekening in het schetsboek: Zaandam, Hoorn, Marken. Hotel Krasnapolsky, Sikshaus = Sixhuis (portret Rembrandt), Haag (Mesdag, Mauve, Delacroix, Courbet, Corot) en op een apart vel staat vermeld: Hotel Edelweiss. Een tijdschema van de trein leest: Berlin-Amsterdam. Aankomst in Amsterdam 8.38. Vanaf Amsterdam vervolgt het schema: Gouda, Haag, Rotterdam, Dordrecht, Rosendaal, Esschen, Antwerpen, Bruxel. Brussel, Mons, Paris. Op een zondag was de kunstenaar in Scheveningen/ Den Haag en op maandag reisde hij vanuit Den Haag naar Parijs. Op 30 augustus heeft hij een ansichtkaart vanuit Scheveningen naar Hugo Boettinger gestuurd. Er staat geen jaar vermeld in het schetsboekje, er is een tekening in gemaakt van de ets 'Communicants in Paris', Novak 109/ 1909. Onderstaande tekening is uit 1909 en vervolgens van Amsterdam uit het jaar 1909 zijn de etsen Novak 116, 117, en 104. Een interessante tekening tevens uit 1909 toont het Damrak vanaf het Victoria Hotel. T.F. Simon verbleef in kamer 21 van dit hotel. Om te zien hoe de locaties van onderstaande kunstwerken er nu uitzien verwijzen we naar de pagina met vergelijkende foto's.
	Rechts: Deze tekening is getiteld 'Zaandam', gesigneerd met zijn monogram en gedateerd 26/08/09. Zo weten we dat de kunstenaar in die periode in Nederland was. Alle molens die op de tekening staan zijn afgebroken. De molen op de voorgrond 'De Willibrordus, ook wel Verdwaalde Boer' is in 1938 tot op de basis afgebroken. Er is plaats gemaakt voor een chocolade fabriek (Gerkens). De twee figuren op de dijk zijn een man en vrouw in klederdracht. Locatie: Het Kalf, Zaandam. De tweede molen droeg de naam 'Oranjeboom'. Conclusie: T.F. Simon was in Nederland in de laatste week van augustus in het jaar 1909. Hij reisde van Berlijn richting Amsterdam. Op 26 augustus was hij in Zaandam en 30 augustus stuurde hij een ansichtkaart vanuit het Kurhuis te Scheveningen naar zijn vriend Hugo Boettinger. Op een maandag reisde hij vanuit Den Haag richting Parijs.

Zandvoort. Het tafereel toont wat we in Nederland noemen 'mannen op een leugenbankje'. Op een dergelijke bank zitten meest mannen van oudere leeftijd, b.v. gepensioneerde vissers, die de omgeving observeren en de laatste nieuwtjes met elkaar doornemen. Deze 4 schetsjes zijn gemaakt in een schetsboek, 27 x 21cm, in het jaar 1909.

Ontspanning op een strandje aan (waarschijnlijk) de Zuiderzee. Er staat een lichte bries, de fok van het zeilbootje is uit, en kinderen genieten van het rustige water.

Huizen aan een kade (wellicht het Damrak).

Novak 116, 1909
Gracht in Amsterdam.
De ets toont het Kolkje gezien vanaf een bruggetje
dat uitkomt in de Spooksteeg.

2008

Novak 117, 1909
Oude huizen in Amsterdam.
Oudezijds Achterburgwal
(Achterkant van Zeedijk 48,
ook wel het 'Rottenest' genaamd).

George Hendrik Breitner

Dit is een foto van een tekening van de kunstenaar.
Het toont het Damrak gezien vanaf Hotel Victoria.
Monogram TFS en gedateerd 1909.

Novak 104, 1909
Oude haven in Amsterdam (Damrak).

Tekening in kleur.
Gesigneerd in potlood T.F. Simon,
en de monogram TFS in de tekening zelf.

Hoogstwaarschijnlijk is hier Volendam afgebeeld met de houten huizen, de bevolking in klederdracht en op de achtergrond zijn de masten van de zeilboten te zien die in de haven liggen. Het is een pakkende tekening waarop je vele kenmerken in één keer ziet. Zelfs de wapperende was ontbreekt niet. Tegenwoordig loopt een enkeling in klederdracht. Klompen worden nog geregeld gedragen, ook door de jeugd. Het dragen van kannen met een beugel op de schouder wordt tegenwoordig niet meer gedaan.

1912
Tekeningen, grafiek, en correspondenties.

T.F. Simon was in het jaar 1912 in Nederland. Tijdens zijn verblijf hier overleed zijn vader. Zijn vrouw en kinderen waren op dat moment in Parijs. In het najaar overleed zijn zoontje Kamil aan hersenvliesontsteking tijdens hun trip in Moravië. Het overlijden van het zoontje was een grote schok. Simon schrijft in één van zijn brieven dat hij met zijn gezin op reis zal gaan naar Marokko om het verlies enigszins te kunnen vergeten. Samen met zijn vrouw en dochter Eva maakt hij in 1913 een langdurige reis via Spanje naar Marokko.

Van de summiere gegevens die wij hebben proberen we te tonen wat de kunstenaar in 1912 in Nederland heeft ondernomen. Onderstaande delen van twee brieven zijn vertaald uit het Tsjechisch door de zoon van de kunstenaar, Ivan Simon (1914-2009) in 2003. Het is zo goed geschreven dat U het als oplettende Nederlander wel in staat bent te begrijpen. Uiteindelijk zijn van Simon zijn voorbereidende werk in Nederland in 1912 twee grafieken in kleur (Amsterdam N212 en Dordrecht N183) en twee grafieken in zwart-wit (N182 en Novak 239) uitgegeven.

Nieuwmarkt, Amsterdam
Tekening in potlood en aquarel,
gesigneerd met het monogram TFS en gedateerd 1912. (Helaas is er geen grote foto beschikbaar).

Conclusie:
T.F. Simon was minstens van 15 - 24 mei 1912 in Nederland. Op 23 mei schrijft hij aan Boettinger dat hij nog naar Utrecht zal gaan. Echter op Op 24 mei stuurt hij vanuit Amsterdam een telegram naar Parijs, en zal daar op 25 mei arriveren.

Brieven aan zijn vrouw Vilma in Parijs.
Vertaling vanuit het Tsjechisch: Mr. Ivan Simon (2003).

Amsterdam, Victoria Hotel Mai 15, 1912.
----------I will stay here still longer (perhaps 14 days) and give my best efforts to my work, which will be my only consolation. These days a representative of the Dorens (a very pleasant man) took me around Amsterdam – through sections I never dreamed of – some sort of ghetto- from which I expect to gain some inspiration-------- Write me soon about all of you, in particular the children. I feel so lonesome in a strange country------

Amsterdam, Victoria Hotel. Mai 22, 1912
-----------I wrote in my previous letter (Mai 15) that I will probably return to Paris by the end of this week, but I am sorry to say that I must stay longer, at least through Saturday and then I want to go to Utrecht (perhaps overnight) so that - at best - I should start going home Sunday (even though I dislike travelling on Sundays - everywhere crowds of people).-----------------
----These days I was showing to Dorens and his representative my work, drawings, oil-sketches, and colour drawings and we agreed on the selection of subjects. Now it remains to produce the designs for the copper plates. I have already one almost finished and I want to produce at least one more, so that I would not need to come back here from Paris. As I wrote you; they (the Dorens) are quite good people, businessmen of course, but of quite different kind, say the Petits or other French businessmen. Surprisingly, they are understanding, they give me complete freedom in the choice of my subjects and the way of rendering it and they do not ask for (as I expected it) some well known views of Amsterdam, rather then letting me to do some intimate, unusual subjects. I worked a lot these days and I will have a lot of material for both the colour as well as the black etchings. For the black ones, I was most impressed by the Jewish quarter, the people as well the character of the little streets. If we stay in Paris this summer I hope to finish some of these etchings in addition to the colour ones which were ordered.--------------------.

Foto: T.F. Simon, circa 1912.

Ansichtkaart (23.05.1912), gestuurd aan zijn vriend en collega
Hugo Boettinger. De foto laat zien het 'Bagijnenhofje" te Amsterdam.
"Dear Hugo, my brother Robert wrote to me that you came to the grave of my old father, which shows your true kindness of friendship. Thank you my friend for your condolence. I will stay in Amsterdam only a few days. I will travel further to Utrecht. I am restless and it is lonely here."

De kunstenaar was in Holland op het moment dat zijn vader overleed in zijn woonplaats Mseno in Bohemen. Hij was niet in staat om de begrafenis bij te wonen, de reis die hem daarvoor te wachten stond zou te lang duren. Hij schreef in een brief aan zijn vrouw Vilma, die op dat moment in Parijs was met haar kinderen, dat het hem niet zou lukken op tijd te komen in Mseno en daarom had besloten in Nederland te blijven en niet naar Bohemen zou afreizen.

Telegram van de kunstenaar aan Madame Simon.
Amsterdam 24 mei 1912, 11.21.
Ik arriveer morgen om 5.40 - Gard Nord = Frant

Novak 182, 1912. An old Amsterdam ragman

Op de foto rechts, genomen in het jaar 2007 aan het Damrak, kun je de half-ronde deuren zien van de kadepakhuizen (Nettenmakers bijvoorbeeld zaten hier in de opening te werken als het goed weer was, zoals de man op de ets ergens mee bezig is en ondertussen het leven om hem heen kan observeren.
Links: studieschets voor Novak 182 - tekening met potlood, gesigneerd T.F. Simon.

Amsterdam. Marchands Juifs á Amsterdam.
Pencil- and watercolour. 28 x 31cm. Monogram and dated 1912.
big image

Street in Amsterdam.
Pencil- and watercolour. 42 x 33 cm. Signed in pencil T.F. Šimon.
Stamp/ Monogram TFŠ. Circa 1912.
(Click the picture to enlarge).

Novak 212, 1913. Oude Gracht.
Amsterdam.
Rechts: studieschets voor Novak 212.
Tekening met potlood in kleur op papier, 18x26,5cm.

Oudezijds Achterburgwal.

Novak 183, 1912
De haven van Dordrecht.

Dordrecht 2007
De grafiek links toont de kerk en de huizen op de voorgrond, gezien vanaf de overzijde van de stad waar de boten liggen aangemeerd aan de kade en veel bedrijvigheid is. De huizen voor de kerk zijn gedeeltelijk vervangen in de jaren 30. Er liggen nog wel boten aan de kade vanwaar de foto is genomen, er is geen bedrijvigheid. Het terrein is afgezet door een groot hekwerk.

Amsterdam
Deze nauwkeurige tekening is vervaardigd met potlood in kleur en aquarel op papier, 33x41cm, en toont de kruising van de Leidse- en de Heerengracht. Het is gesigneerd rechtsonder T.F. Simon. De foto is helaas te klein om te kunnen lezen wat er rechts naast zijn naam staat. We vermoeden dat het gemaakt is in 1912, en het wellicht model stond voor een te maken grafiek omdat het een afgewerkte tekening is met een duidelijke omlijning in potlood. Er is geen grafiek van Simon met dit motief bekend.

Novak 239, 1916
Brand in Amsterdam
Deze grafiek toont een heftige brand dat overslaat over meerder panden in Amsterdam. De locatie is ons (nog) niet bekend.
Het kunstwerk is door Novak genummerd 239, 1916. Dit betekent niet dat Simon in dat jaar in Amsterdam was, maar dat deze grafiek in dat jaar is uitgegeven. De kunstenaar heeft Arthur Novak geholpen met het samenstellen van de catalogus.

1920
Tentoonstelling Society Hollar in Amsterdam, 1921.

December 2010

Novak 326, 1920
Sneeuw in Amsterdam
Stromarkt en de Koepelkerk.

In de catalogus van Arthur Novak wordt deze grafiek vermeld als nummer 326, 1920. We kunnen voorzichtig concluderen dat hij in 1920 in Amsterdam is geweest. We zijn niet op de hoogte van eventueel gemaakte schilderijen of uitgewerkte tekeningen uit de diverse perioden waarin hij in Nederland verbleef. De Tsjechische kunstenaarsvereniging Hollar heeft een tentoon-stelling georganiseerd in Nederland in het jaar 1921. Dit staat vermeld in het kunstblad Topicuv Sobornik, 1923. Helaas meer dan deze vermelding hebben we niet. Aangezien de archieven van Hollar zijn verdwenen uit die tijd kunnen we moeilijk onderzoek doen.

Fotograaf: George Hendrik Breitner. Stromarkt rondom het jaar 1910.

Novak 437, 1925.
Hollands landschap in de winter.

Een strenge winter in Nederland. De locatie is niet bekend. Navraag leverde op dat het niet de regio Zaandam is (it is not the region of Zaandam, see the images below), aangezien de molens hoger en dus zwaarder zijn dan die in deze streek voorkomen.

Onderstaande twee foto's zijn door Simon gemaakt.

Stellingmolen 'De Haan'
Zaandam, Noord-Holland.

Verbrand (burned down) 2 Aug 1912.
Meer gegevens zijn te vinden in het boekje:
Zaanstreek in oude ansichten, deel 1 nr 30.
(Dank aan Richard Tito).

De molen Het Kalf, Zaandam.

1928
Amsterdam-Haarlem-Leiden-Zandvoort-Den Haag-London

Deze briefkaart is gestuurd vanuit Amsterdam op 4 Mei 1928 aan Vilma Simonova in Praag. Vanuit Den Haag (de haven van Scheveningen) zal de kunstenaar met de avond-boot naar Londen reizen.

Conclusie: We kunnen nu niet vaststellen wanneer Simon in Nederland verbleef in het begin van de jaren 20. Er zijn in die periode twee grafieken met een Hollands motief uitgegeven: nummer 326, 1920 en 437, 1925. Via de ansichtkaart weten we dat hij in 1928 in Amsterdam is geweest. De Hollar tentoonstelling in Nederland is gehouden in 1921. Meer informatie over deze tentoonstelling hebben we niet.

In 1919 reisde de kunstenaar na vijf jaren terug naar zijn huis in Parijs. De achterstallige huur moest betaald worden. In het huis was het stoffig en vol spinraggen. Er was niets beschadigd, alles stond en hing zoals het gezin het in 1914 had achtergelaten. Kunsthandelaar Sagot had in 1914 grafiek in commissie van hem. In een notitie aan Sagot is te lezen dat de handelaar mag doorgaan met het verkopen van zijn kunst, de hoogte van de commissie gelijk blijft, maar dat de verkoopprijs moet worden verdubbeld. Het gezin besluit in Praag te blijven wonen. In 1920 is zoon Pavel geboren. In het begin van de jaren 20 betrekt het gezin de villa in Bubenec in Praag, dat hij naar eigen idee heeft laten ontwerpen. Simon verbleef in 1921 in een kuuroord in Trencianske Teplice in Slowakije wegens gezondheidsklachten. In 1925 begint hij met de voorbereiding van zijn Wereldreis, en vertrekt in Augustus 1926.

Enkele ansichten uit de 'Oude doos' van T.F.Simon.

Circa 1909
Zie ter vergelijking onderstaande foto

Circa 2009

DORDRECHT -Noordendijk

SCHEVENINGEN Strandgezicht

2010
-
Laaste aanvulling
December 2016
Opmerkingen en vragen

www.tfsimon.com